- Mens
- mens, mentis ( nom. sing. mentis: terra corpus est, at mentis ignis est, Enn. ap. Prisc. p. 764 P.; so too, istic est de sole sumptus; isque totus mentis est, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll.; cf. Enn. p. 168, v. 6 and 7 Vahl.), f. [from the root men, whence memini, q. v., and comminiscor], the mind, disposition; the heart, soul (class.).I.In gen.: fusi sine mente ac sine sensu ullo jaceant, Enn. ap. Non. 312, 26 (Ann. v. 134 Vahl.):II.
nubilam mentem Animi habeo,
Plaut. Cist. 2, 1, 6:mens animi,
Cat. 65, 4:mens animi vigilat,
Lucr. 4, 758:mala mens, malus animus,
bad disposition, bad heart, Ter. And. 1, 1, 137:hominum erga se mentes,
feelings, sentiments, Suet. Calig. 60:mens mollis ad calamitates perferendas,
Caes. B. G. 3, 19:humanae mentis vitium... saeva cupido,
Juv. 14, 175.—In partic.A.The conscience:B.cum vero jurato sententia dicenda est, meminerit, deum se adhibere testem, id est ut ego arbitror, mentem suam,
Cic. Off. 3, 10, 44:auditor, cui frigida mens est crimi nibus,
Juv. 1, 166:quos diri conscia fact, Mens habet attonitos et surdo verbere caedit,
id. 13, 194.—The intellectual faculties, the mind, understanding, intellect, reason, judgment, discernment, consideration, reflection, etc.: mens, cui regnum totius animi ( soul ) a naturā tributum est, Cic. Tusc. 3, 5, 11:C.animus ita est constitutus, ut habeat praestantiam mentis,
id. Fin. 5, 12, 34:deorum mente atque ratione omnem mundum administrari et regi,
id. N. D. 1, 2, 4:mente complecti aliquid,
to comprehend, understand, id. Tusc. 1, 16, 37:sanum mentis esse,
to be of sound mind, Plaut. Trin. 2, 4, 53:mens sana in corpore sano, Juv 10, 356: mentis suae esse,
to be in one's right mind, in one's senses, Cic. Pis. 21, 50; so,mentis compotem esse,
id. ib. 20, 48: captus mente, out of his senses, beside himself, mad (cf. menceps), id. Ac. 2, 17, 53; Paul. Sent. 3, 4, a, 11:mentem amittere,
to lose one's mind, Cic. Har. Resp. 15. 31:mentis inops,
Ov. H. 15, 139:huic ex tempore dicenti effluit mens,
his recollection vanished, Cic. Brut. 61, 218:quis est tam vecors, qui ea, quae tanta mente fiunt, casu putet posse fieri?
id. Har. Resp. 9, 19:vobis dent mentem oportet (di), ut prohibeatis, sicut mihi dederunt, ut, etc.,
Liv. 6, 18:quid tibi istuc in mentem venit?
what comes into your mind? what are you thinking of? Plaut. Am. 2, 2, 34:modo hercle in mentem venit,
id. As. 3, 2, 42:venit hoc mihi in mentem, te, etc.,
id. Aul. 2, 2, 49:venit in mentem, ut, etc.,
id. Curc. 4, 4, 2.—With inf., Plaut. Bacch. 4, 7, 31.—With nom.:miserae ubi venit in mentem mortis metus,
Plaut. Rud. 3, 3, 23:servi venere in mentem calliditates,
Ter. Heaut. 5, 1, 13:quotiescumque patria in mentem veniret,
Liv. 5, 54, 3; 8, 5, 10; Quint. 12, 9, 13; cf.:numquam ea res tibi tam belle in mentem venire potuisset,
Cic. Att. 12, 37, 2; id. Har. Resp. 26, 55.—With gen. (so mostly in Cic.):non minus saepe ei venit in mentem potestatis, quam aequitatis tuae,
he bethought himself of, Cic. Quint. 2, 6:tibi tuarum virtutum veniat in mentem,
id. de Or 2, 61, 249:venit mihi Platonis in mentem,
id. Fin. 5, 1, 2:solet mihi in mentem venire illius temporis,
id. Fam. 7, 3, 1.—Mind, thought, plan, purpose, intention, design. quā facere id possis, nostram nunc accipe mentem, Verg. A. 1, 676: ut nemini dubium esse debeat, quin reliquo tempore eādem mente sim futurus, [p. 1133] Nep. Hann. 2, 5:D.Dolabella classem eā mente comparavit, ut,
Cic. Fam. 12, 14, 1:mentes deorum scrutari in fibris,
Ov. M. 15, 136:ferro percussit, sed non occidendi mente, Mos. et Rom. Leg. Coll. 1, 6, 3: poenae modus ex mente facientis statui potest,
ib. 13, 3, 2:in mente est mihi dormire,
I have a mind to, Petr. 21.—Spirit, boldness, courage: addere mentem, to give courage to, Hor Ep. 2, 2, 36:E.demittunt mentes,
lose courage, Verg. A. 12, 609 (cf. animus).—Personified: Mens, the goddess of thought, whose festival was held on the eighth of June, Cic. Leg. 2, 8, 19:Menti aedem T. Octacilius praetor vovit,
Liv. 22, 10; cf. Ov. F. 6, 241.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.